ახალი სიცოცხლე ტექნოლოგიური „ზომბებისთვის“: ინვესტორების სტრატეგია, რომელიც ყველაფერს ცვლის

იტალიური კომპანია Bending Spoons-ის შესახებ ცოტას თუ სმენოდა, თუმცა გასულ თვეს ყველაფერი შეიცვალა. კომპანიამ 48 საათში AOL-ის შეძენა და 270 მილიონი დოლარის ინვესტიციის მოზიდვა გამოაცხადა, რამაც მისი შეფასება 2.55 მილიარდიდან 11 მილიარდ დოლარამდე გაზარდა. Bending Spoons-ის წარმატების საიდუმლო განვითარებაში შეჩერებული ტექნოლოგიური ბრენდების, როგორიცაა Evernote, Meetup და Vimeo, შეძენა და მათი მომგებიან ბიზნესებად გარდაქმნაა აგრესიული ხარჯების შემცირებისა და ფასების ზრდის გზით.

მიუხედავად იმისა, რომ ეს მიდგომა კერძო კაპიტალის ფონდების სტრატეგიას ჰგავს, არსებობს ერთი მთავარი განსხვავება: Bending Spoons-ი ამ კომპანიების გაყიდვას არასდროს გეგმავს. ენდრიუ დიუმონტი, ფირმა Curious-ის დამფუძნებელი, რომელიც ასევე ყიდულობს და „აცოცხლებს“ ე.წ. „ვენჩურულ ზომბებს“, დარწმუნებულია, რომ „სამუდამოდ დატოვების“ სტრატეგია მომავალში სულ უფრო პოპულარული გახდება, რადგან ხელოვნურ ინტელექტზე დაფუძნებული სტარტაპები ძველ პროგრამულ უზრუნველყოფაზე მომუშავე კომპანიებს ბაზრიდან დევნიან.

„ჩვენ გვჯერა, რომ ვენჩურული ინვესტირების კანონზომიერება, რომლის მიხედვითაც კომპანიების 80% „მარცხდება“, სინამდვილეში ბევრ შესანიშნავ ბიზნესს ქმნის, თუნდაც ისინი „უნიკორნები“ ვერ გახდნენ“, — განუცხადა დიუმონტმა TechCrunch-ს. მისი განმარტებით, „შესანიშნავი ბიზნესი“ არის ისეთი კომპანია, რომლის შეძენა დაბალ ფასად შეიძლება და რომელიც სწრაფად გახდება მაღალი ფულადი ნაკადების გენერატორი.

სტრატეგია „იყიდე, გამოასწორე და დაიტოვე“ სულ უფრო მეტი ინვესტორისთვის ხდება მთავარი სახელმძღვანელო. ამ მოდელის პიონერი 30 წლის წინ კომპანია Constellation Software გახდა, დღეს კი მას Bending Spoons, Tiny, SaaS.group, Arising Ventures და Calm Capital-ის მსგავსი ახალი მოთამაშეებიც იყენებენ. „ჩვენი მოდელის არსი ისაა, რომ ვყიდულობთ კომპანიებს, ვაქცევთ მომგებიანად და მიღებულ შემოსავალს ბიზნესის გასაზრდელად ვიყენებთ“, — ამბობს დიუმონტი.

2023 წელს Curious-მა 16 მილიონი დოლარის კაპიტალი მოიზიდა სპეციალურად იმ პროგრამული უზრუნველყოფის კომპანიების შესაძენად, რომლებიც განვითარებაში შეჩერდნენ და დამატებით ინვესტიციას ვეღარ იღებენ. მას შემდეგ ფირმამ ხუთი ბიზნესი შეიძინა, მათ შორის 17 წლის სტარტაპი UserVoice, რომელმაც თავის დროზე 9 მილიონი დოლარის ვენჩურული დაფინანსება მიიღო. „ეს შესანიშნავი ბიზნესია, მაგრამ აქციონერთა სტრუქტურა მის შენარჩუნებაზე არ იყო ორიენტირებული. ფონდები ბერდება და ეს კომპანიები უბრალოდ ერთ ადგილას ჩერდებიან. ჩვენ მათ ლიკვიდურობას ვთავაზობთ და მომგებიანობისთვის თავიდან ვამზადებთ“, — აღნიშნავს დიუმონტი.

დიუმონტს არ გაუმხელია, რა თანხა გადაიხადა UserVoice-ში, თუმცა აღნიშნა, რომ ასეთი კომპანიები ჯანსაღი SaaS სტარტაპების შეფასების მცირე ნაწილად იყიდება, რომლებიც, როგორც წესი, წლიური შემოსავლის ოთხმაგ ან მეტ ფასად ფასდება. ექსპერტების შეფასებით, „ვენჩურული ზომბები“ ზოგჯერ წლიური შემოსავლის ტოლფასადაც კი იყიდება. ხარჯების შემცირებითა და ფასების ზრდით, Curious-ს შეუძლია ასეთი ბიზნესები თითქმის მყისიერად 20-30%-იან მოგების მარჟაზე გაიყვანოს.

ასეთი სწრაფი ცვლილების მიზეზი ცენტრალიზებული მართვაა. ცალკეული კომპანიებისგან განსხვავებით, Curious-ს შეუძლია გაყიდვების, მარკეტინგის, ფინანსებისა და სხვა ადმინისტრაციული ფუნქციების გაერთიანება თავისი პორტფელის ყველა კომპანიისთვის. „ჩვენ არ ვცდილობთ შეძენილი ბიზნესების გაყიდვას და არ გვჭირდება ვენჩურული მასშტაბის გარიგებები, ამიტომ შეგვიძლია ზრდისა და მომგებიანობის ბალანსი უფრო მდგრადად დავიცვათ“, — ამბობს დიუმონტი.

კითხვაზე, თუ რატომ არ მოუწოდებენ ვენჩურული ფონდები თავიანთ სტარტაპებს მომგებიანობისკენ, დიუმონტი პასუხობს: „ინვესტორებს მოგება არ აინტერესებთ, მათ მხოლოდ ზრდა აღელვებთ. ზრდის გარეშე ვენჩურული მასშტაბის გარიგება არ შედგება, ამიტომ მათ არ აქვთ სტიმული, ასეთი მაღალი მომგებიანობით იმუშაონ“. Curious-ის კომპანიების მიერ გენერირებული ფულადი ნაკადები კი სხვა სტარტაპების შესაძენად გამოიყენება.

ფირმა მომდევნო ხუთი წლის განმავლობაში UserVoice-ის მსგავსი 50-დან 75-მდე სტარტაპის შეძენას გეგმავს. დიუმონტი დარწმუნებულია, რომ სამიზნე კომპანიების ნაკლებობა არ ექნება. Curious-ი ფოკუსირებულია სტარტაპებზე, რომელთა წლიური განმეორებადი შემოსავალი 1-დან 5 მილიონ დოლარამდეა — ეს ის სეგმენტია, რომელსაც კერძო კაპიტალის ფონდები ისტორიულად ყურადღებას არ აქცევდნენ. „ამ საქმეს თითქმის ორი წელია ვაკეთებთ, განვიხილეთ მინიმუმ 500 კომპანია და ხუთი ვიყიდეთ“, — ამბობს ის.

მიუხედავად იმისა, რომ Bending Spoons-ის წარმატება „ვენჩურული ზომბების“ შეძენის მოდელის ეფექტიანობას ადასტურებს, დიუმონტი ბაზარზე დიდი კონკურენციის ზრდას არ ელის. შეჩერებული ბიზნესის მომგებიანად ქცევა მარტივი არ არის. „ეს უზარმაზარი შრომაა“, — ასკვნის ის.