ტრინიდადიდან სილიკონის ველამდე: როგორ იყენებს 24 წლის მეწარმე ხელოვნურ ინტელექტს ინდუსტრიული კატასტროფების თავიდან ასაცილებლად

თომას ლი იანგი არ ჰგავს სილიკონის ველის ტიპურ დამფუძნებელს. 24 წლის აღმასრულებელი დირექტორი სან-ფრანცისკოში დაფუძნებული სტარტაპისა Interface, რომელიც ხელოვნურ ინტელექტს სამრეწველო ავარიების პრევენციისთვის იყენებს, თეთრკანიანია კარიბული აქცენტითა და ჩინური გვარით. ეს კომბინაცია იმდენად უჩვეულოა, რომ მას საქმიან პარტნიორებთან შეხვედრისას თავადვე აღნიშნავს.

იანგი დაიბადა და გაიზარდა ტრინიდადსა და ტობაგოში, ნავთობისა და გაზის მოპოვების აქტიურ ზონაში. მისი ოჯახის ყველა წევრი, დიდი ბაბუიდან მოყოლებული, რომელიც კუნძულზე ჩინეთიდან ემიგრაციაში ჩავიდა, ინჟინრად მუშაობდა. სწორედ ეს გამოცდილება გახდა მისი სავიზიტო ბარათი ნავთობისა და გაზის სექტორის ხელმძღვანელებთან შეხვედრებისას და კომპანია Interface-ს კონკურენტულ უპირატესობას ანიჭებს.

11 წლის ასაკიდან იანგი კალიფორნიის ტექნოლოგიების ინსტიტუტში (Caltech) მოხვედრაზე ოცნებობდა. ის ინტერნეტით უყურებდა გადაცემებს სილიკონის ველზე და მოხიბლული იყო იდეით, რომ ამერიკაში „ყველაფრის შექმნა“ იყო შესაძლებელი. უნივერსიტეტში მოსახვედრად ყველაფერი გააკეთა — სააპლიკაციო ესეც კი დაწერა იმაზე, თუ როგორ გატეხა ოჯახის „Roomba“ მტვერსასრუტი სახლის 3D სივრცითი რუკების შესაქმნელად.

მისი მცდელობა წარმატებული აღმოჩნდა და Caltech-მა ის 2020 წელს მიიღო, თუმცა COVID-19-ის პანდემიამ ყველაფერი შეცვალა. სავიზო პროცედურები თითქმის შეუძლებელი გახდა, ამასთან, მისი სწავლისთვის 6-7 წლის განმავლობაში შეგროვებული 350,000 დოლარი ბაზრის მკვეთრი ვარდნის გამო ფაქტობრივად განადგურდა. ამიტომ, იანგმა ბრისტოლის უნივერსიტეტის (დიდი ბრიტანეთი) უფრო იაფი, სამწლიანი საინჟინრო პროგრამა აირჩია, თუმცა სილიკონის ველზე ოცნება არასდროს დავიწყებია.

ბრისტოლში სწავლისას იანგმა Jaguar Land Rover-ში დაიწყო მუშაობა „ადამიანური ფაქტორების ინჟინერიის“ მიმართულებით, რაც სამრეწველო სისტემების უსაფრთხოებისა და მომხმარებლის გამოცდილების დიზაინს გულისხმობს. სწორედ მძიმე მრეწველობაში მუშაობისას დაინახა მან პრობლემა, რომლის გადაჭრასაც დღეს Interface ცდილობს. მან აღმოაჩინა, რომ უსაფრთხოების დოკუმენტაციის სამართავად კომპანიები ან მოძველებულ მეთოდებს (კალამი და ქაღალდი) იყენებენ, ან არსებული პროგრამული უზრუნველყოფა იმდენად მოუხერხებელია, რომ თანამშრომლებს მისი გამოყენება სძულთ.

პრობლემა კიდევ უფრო სერიოზული იყო: საოპერაციო ინსტრუქციები და სახელმძღვანელოები, რომლებზეც მუშების უსაფრთხოებაა დამოკიდებული, სავსე იყო შეცდომებით, მოძველებული ინფორმაციით და მათი განახლება თითქმის შეუძლებელი იყო. იანგმა Jaguar-ს პრობლემის გადაჭრა შესთავაზა, მაგრამ კომპანია არ დაინტერესდა, ამიტომ მან საკუთარი გზის ძიება დაიწყო.

მან შეიტყო ევროპული ინკუბატორის Entrepreneur First (EF) შესახებ, რომელიც პერსპექტიულ ტალანტებს იდეის ან თანადამფუძნებლის გარეშე იზიდავს. მიუხედავად 1%-იანი მიღების შანსისა, მან განაცხადი გაგზავნა. შერჩევის პროცესზე დასასწრებად, მან სამსახურში თქვა, რომ ტრინიდადში ქორწილში მიდიოდა. სინამდვილეში კი EF-ის ორგანიზატორებზე მოახდინა შთაბეჭდილება და ოფისში დაბრუნების დღესვე სამსახურიდან წამოვიდა.

EF-ში იანგმა თავისი მომავალი თანადამფუძნებელი და ტექნიკური დირექტორი, აარიან მეჰტა გაიცნო. ბელგიაში დაბადებულ ინდური წარმოშობის მეჰტასაც ჩაშლილი ამერიკული ოცნება ჰქონდა: ის ჯორჯიის შტატის ტექნოლოგიურ ინსტიტუტსა და პენსილვანიის უნივერსიტეტში ჩაირიცხა, მაგრამ COVID-19-ის გამო ვიზა ვერ მიიღო. საბოლოოდ, მან ლონდონის საიმპერიო კოლეჯში ისწავლა მათემატიკა და კომპიუტერული მეცნიერება, შემდეგ კი Amazon-ში მანქანური სწავლების სისტემებზე მუშაობდა. ისინი ერთადერთი გუნდი იყვნენ თავიანთ ჯგუფში, რომელიც არ დაშლილა და დღეს სან-ფრანცისკოში ერთად ცხოვრობენ.

Interface-ის მისია მარტივია: ხელოვნური ინტელექტის გამოყენებით მძიმე მრეწველობის უფრო უსაფრთხოდ ქცევა. კომპანიის პროგრამული უზრუნველყოფა დიდი ენობრივი მოდელების (LLM) მეშვეობით ავტომატურად ამოწმებს საოპერაციო პროცედურებს, ადარებს მათ რეგულაციებს, ტექნიკურ ნახაზებსა და კორპორატიულ პოლიტიკას. ამ გზით ის პოულობს შეცდომებს, რომლებმაც, უარეს შემთხვევაში, შეიძლება თანამშრომლების სიცოცხლე შეიწიროს.

შედეგები შთამბეჭდავია. კანადის ერთ-ერთ უმსხვილეს ენერგეტიკულ კომპანიაში, სადაც Interface-ის პროგრამა სამ ობიექტზე დაინერგა, სისტემამ სულ რაღაც ორთვენახევარში 10,800-ზე მეტი შეცდომა და გაუმჯობესების შესაძლებლობა აღმოაჩინა. იანგის თქმით, იგივე სამუშაოს ხელით შესრულება 35 მილიონ დოლარზე მეტი დაჯდებოდა და 2-3 წელი დასჭირდებოდა. ერთ-ერთ დოკუმენტში, რომელიც 10 წლის განმავლობაში გამოიყენებოდა, სარქვლის წნევის არასწორი მაჩვენებელი იყო მითითებული.

კომპანიამ ცოტა ხნის წინ 3.5 მილიონი დოლარის საწყისი დაფინანსება მოიზიდა Defy.vc-ის ხელმძღვანელობით. Interface-ის ბიზნეს მოდელი წარმატებულია: მხოლოდ კანადურ ენერგეტიკულ კომპანიასთან გაფორმებული კონტრაქტის ღირებულება წელიწადში 2.5 მილიონ დოლარს აღემატება. კომპანია ახალ კლიენტებს იზიდავს ჰიუსტონში, გაიანასა და ბრაზილიაში.

იანგის ასაკი და წარმომავლობა, რაც თავდაპირველად შესაძლოა ნაკლად ჩათვლილიყო, მის საიდუმლო იარაღად იქცა. როდესაც ის მასზე ორჯერ ან სამჯერ უფროსი ასაკის ხელმძღვანელების ოთახში შედის, თავდაპირველად სკეპტიციზმს აწყდება. თუმცა, როდესაც ის საუბარს იწყებს და აჩვენებს, თუ რამდენად ღრმად ესმის მათი ოპერაციების, მუშების ყოველდღიური რუტინისა და იმას, თუ რამდენ დროსა და ფულს დააზოგვინებს მათ Interface, დამოკიდებულება რადიკალურად იცვლება. ერთ-ერთი ვიზიტის შემდეგ, ხუთმა მუშამ იკითხა, თუ როგორ შეეძლოთ კომპანიაში ინვესტიციის ჩადება.

მიუხედავად იმისა, რომ იანგი სან-ფრანცისკოს ოფისში მუშაობს, მისი დამცავი ჩაფხუტი მუდამ მზადაა შემდეგი ვიზიტისთვის. კომპანიის ყველაზე დიდი გამოწვევა მოთხოვნის დასაკმაყოფილებლად საკმარისად სწრაფად კადრების დაქირავებაა. Interface-ის უნიკალური მისია — მძიმე მრეწველობაში მუშაობა — იზიდავს იმ ინჟინრებს, რომლებიც დაიღალნენ ტიპური B2B პროდუქტების შექმნით. ეს იანგის ბავშვობის ოცნების ზუსტი ვერსია არ არის, მაგრამ ის ამ ინტენსიურ რეჟიმში თავს კარგად გრძნობს.